Çfarë është osteoporoza?
Osteoporoza është një sëmundje kronike e sistemit skeletor që karakterizohet nga humbja e masës kockore dhe përkeqësimi i strukturës së kockave, duke i bërë ato më të brishta dhe më të prirura për fraktura. Ajo është një sëmundje e heshtur, pasi nuk ka simptoma të dukshme deri në momentin kur ndodh një frakturë.
Osteoporoza prek më shpesh gratë pas menopauzës dhe burrat mbi moshën 70 vjeç, por mund të shfaqet edhe tek të rinjtë nëse ka faktorë të ndryshëm rreziku.
Osteoporoza mund të zhvillohet si pasojë e faktorëve të ndryshëm që ndikojnë në humbjen e masës kockore dhe uljen e densitetit të kockave. Disa nga shkaqet dhe faktorët kryesorë të rrezikut përfshijnë:
Faktorët gjenetikë – Një histori familjare me osteoporozë rrit ndjeshëm mundësinë e zhvillimit të sëmundjes.
Faktorët hormonalë – Ulja e niveleve të estrogjenit tek gratë pas menopauzës dhe testosteronit tek burrat mund të çojë në humbjen e masës kockore.
Ushqyerja e papërshtatshme – Mungesa e kalciumit, vitaminës D dhe proteinave ndikon negativisht në densitetin kockor.
Mungesa e aktivitetit fizik – Stërvitja dhe aktiviteti fizik ndihmojnë në forcimin e kockave, ndërsa një stil jetese sedentare rrit rrezikun për osteoporozë.
Pesha e ulët trupore – Indeksi i ulët i masës trupore (BMI) lidhet me një rrezik më të lartë të osteoporozës, pasi kockat janë më të holla dhe më të brishta.
Duhanpirja dhe alkooli – Duhanpirja dhe konsumi i tepërt i alkoolit ndikojnë në metabolizmin e kockave dhe reduktojnë absorbimin e kalciumit.
Përdorimi i barnave të caktuara – Përdorimi i gjatë i kortikosteroideve dhe ilaçeve të tjera (p.sh., frenuesit e pompës protonike, disa barna kundër kancerit) mund të dëmtojnë kockat.
Osteoporoza shpesh nuk shfaq simptoma të dukshme deri në momentin kur një kockë thyhet. Megjithatë, disa shenja paralajmëruese përfshijnë:
Frakturat e shpeshta – Kryesisht në shpinë, ije, kyçin e dorës dhe shpatull.
Dhimbje të vazhdueshme të shpinës – Si pasojë e thyerjeve mikroskopike në vertebra.
Zvogëlimi i gjatësisë trupore – Për shkak të frakturave të vertebrave që çojnë në deformim të shtyllës kurrizore.
Postura e përkulur (kifozë) – Rrjedhojë e deformimeve në shpinë për shkak të humbjes së densitetit kockor.
Dobësim i kockave – Zakonisht diagnostikohet me densitometri kockore (DEXA scan).
Trajtimi i osteoporozës
Trajtimi i osteoporozës ka si qëllim përmirësimin e densitetit të kockave dhe uljen e rrezikut të frakturave. Kjo arrihet përmes kombinimit të ndryshimeve në stilin e jetesës, dietës dhe përdorimit të ilaçeve. Disa nga opsionet e trajtimit përfshijnë:
1. Ushqyerja e duhur
Marrja e mjaftueshme e kalciumit – Burimet kryesore janë produktet e bulmetit, perimet me gjethe jeshile, bajamet dhe salmoni.
Vitamina D – E rëndësishme për absorbimin e kalciumit, mund të merret nga dielli ose nga ushqime si peshku yndyror dhe vezët.
Proteina dhe minerale – Magnezi, fosfori dhe vitamina K luajnë një rol të rëndësishëm në shëndetin e kockave.
2. Aktiviteti fizik
Ushtrimet me peshë (p.sh., ecja, ngritja e peshave të lehta) ndihmojnë në forcimin e kockave.
Balanca dhe fleksibiliteti janë të rëndësishëm për të parandaluar rrëzimet dhe frakturat.
3. Eliminimi i faktorëve të rrezikut
Ndalimi i duhanit dhe kufizimi i konsumit të alkoolit.
Menaxhimi i peshës trupore për të shmangur humbjen e masës kockore.
4. Mjekimi me ilaçe
Bisfosfonatet – Ilaçe që ngadalësojnë humbjen e kockave dhe reduktojnë rrezikun e frakturave.
Terapia hormonale – Mund të ndihmojë gratë pas menopauzës në ruajtjen e densitetit të kockave.
Denosumabi – Ilaç që ndihmon në parandalimin e thyerjeve kockore tek personat me osteoporozë të rëndë.
Kalcitonina dhe modulatorët selektivë të receptorëve të estrogjenit (SERM) – Përdoren në raste të caktuara.
Parandalimi i osteoporozës
Parandalimi i osteoporozës fillon që në moshë të re dhe përfshin:
Konsumimin e mjaftueshëm të kalciumit dhe vitaminës D.
Ekspozimin në diell për prodhimin e vitaminës D natyrale.
Aktivitetin fizik të rregullt, veçanërisht stërvitje me ngarkesë.
Shmangien e duhanpirjes dhe alkoolit.
Kujdesin ndaj medikamenteve që mund të ndikojnë në shëndetin e kockave.
Kontrollet e rregullta mjekësore, veçanërisht për ata me histori familjare të osteoporozës.
Kujdesi dhe trajtimi në Klinika BANO
Klinika BANO ofron diagnostikim dhe trajtim profesional për osteoporozën. Në këtë klinikë, pacientët mund të përfitojnë:
Konsultime me specialistë të kockave.
Matje të densitetit kockor me teknologji moderne.
Programe të personalizuara për menaxhimin e osteoporozës.
Udhëzime për dietë dhe stërvitje specifike për shëndetin e kockave.
Për një jetë më të shëndetshme dhe kocka më të forta, kujdesuni për shëndetin tuaj dhe mos e neglizhoni osteoporozën!