Anatomia e Artikulacionit te Supit
Artikulacioni supit eshte i lidhur me trupin (sternumin, pjesen cervikale te shtylles kurrizore dhe toraksin) nepermjet strukturave anatomike si muskuj dhe ligamente. Ne ndryshim nga artikulacione te tjera te medha si ai koksofemoral apo ai i gjurit, ne te cilet kockat mbeshteten mbi njera tjetren, artikulacioni i supit quhet edhe artikulacion i varur dhe roli i indeve te buta eshte shume i rendesishem ne stabilitetin e tij. Kjo nderlidhje mundeson shfaqjen e dhimbjes se supit jo vetem ne patologjite e tij, por edhe si reflektim i patologjive ne pozicione anatomike te tjera afer ose larg tij p.sh.: nga pjesa cervikale e shtylles kurrizore, abdomeni, toraksi etj.
Dhimbja e supit mund të vije si rezultat:
-Traumes ( fraktura, shembje te indeve te buta, ruptura te tendineve)
-Inflamacionit ( Artritet, bursitet, kapsulitet, kalcifikimet)
-Ferkimit te rritur midis kokes se humerusit dhe siperfaqes se poshtme te kockes akromiale (impingement)
-Istabilitetit ( mbas luksacioneve)
-Problemeve kronike degjenerative ( rupture e plote, parciale e tendineve te rotator cuff ose tendinit biceps)
-Tumoreve paresore ose metastatike te indeve te buta ose te strukturave kockore te artikulacionit
-Kockes akromiale simptomatike (Os acromiale)
-Komprimimit te strukturave nervore te supit psh. i nervit supraspinatus.
Modelet me te shpeshta te shfaqjes se dhimbles se krahut:
-Artikulacioni gleno-humeral: dhimbja eshte ne pjesen e parparshme ose te pasme te artikulacionit, me teper naten dhe lidhet me levizjet e krahut
-Rotator cuff dhe bursa subakromiale: dhimbja eshte ne pjesen e siperme te artikulacionit, ne muskulin deltoid dhe rrezaton deri ne nivelin e berrylit.
-Artikulacioni akromioklavikular: dhimbja percaktohet direkt mbi artikulacionin akromioklavikular, por mund te rrezatoje ne qafe ose pjesen e pasme apo te perparme te supit.
-Tendini biceps: dhimbja percaktohet ne pjesen e perparshme te artikulacionit dhe keqesohet kur pacienti nge krahun perpara trupit
Dhimbja e supit mund te jete rezultat edhe e patologjive jashte artikulacionit:
-Nga pjesa cervikale e shtylles kurrizore: Herniet diskale cervikale ne nivelet C4-C5-C6 mund te shfaqen me dhimbje qe reflekton ne artikulacionin e supit
-Patologji te artikulacionit sterno-klavikular
-Nga patologjite kardiovaskulare ( angina pectoris ose infarkt myokardi)
-Abdominale (kolecistite ose syndrome mbas kolecistektomise)
-Infeksione pulmonare ose Tumore pulmonare ( Pankoast)
-Patologji te Plexusit Brachial
Artikulacioni i supit eshte i perbere nga 3 kocka:
Skapula eshte nje kocke e sheshte e perbere nga trupi qe eshte pjesa e sheshte, spina qe eshte nje formacion anatomic ne pjesen e pasme te trupit, acromion qe eshte maja e kockes se shpatulles dhe nga prosesi korakoid qe perben nje projeksion ne pjesen e perparshme te shpatulles. Keto 3 kocka jane te lidhura me njera tjetren me ligament dhe artikulacione te cilat lehtesojne levizjet e kockave dhe te strukturave anatomike te fiksuara ne to.
Artikulacionet jane:
- sternoklavikular
- akromioklavikular
- glenohumeral
- scapula-toracic
Ligamentet e artikulacionit te supit jane:
Lig. Coraco-clavicular ( i rendesishem per stabilitetin anteroposterior te artikulacionit acromioclavicular )
Lig. Acromio-clavicular ( i rendesishem per stabilitetin superoinferior te artikulacionit acromioclavicular )
Coraco-acromial ( formon nje hark mbrojtes mbi koken e humerusit duke penguar instabilitetin superoinferior. Ky ligament eshte shume i rendesishem qe te rruhet gjate procedures decoprimuese arthroskopike ne restet me rupture te pa korrigjueshme te rotator cuff)
Glenohumeral (jane 3 ligamente – superior, middle and inferior – me i rendesishmi ndaj te cileve eshte Ilig i poshtem i cili perben spabilizuesin kryelor te artikulacionit te krahut )
Kapsula eshte structure anatomike e artikulacionit te krahut, e cila e mbeshtjell kete artikulacion dhe ne pozicione te caktuara trashet ,duke formuar ne kete menyre ligamentet glenohumerale.
Shpatulla sherben si baze mbeshtetese per shume struktura anatomike. Nga kjo fillojme shume muskuj te cilet lidhin kete kocke me struktura te tjera, p.sh.: humerusin mepermjet muskujve te cilet perfundoje ne zgjatime qe perbehen nha inde elastike dhe qe quhen ligamente. Te gjitha ligamentet bashke mbeshtjellin koken e humerusit duke formuar ”rotator cuff”. Perberesit e kesaj strukture dhe funksioni i tyre rradhiten si me poshte:
Tendini i supraspinatus mbulon nga pjesa e siperme koken e humerusit dhe muskuli supraspinatus eshte pergjegjes per ngritjet e krahut anash trupit sidomos ne 30 gradet e para.
Tendini subskapularis mbulon nga pjesa e perparshme koken e humerusit dhe muskuli subskapularis eshte pergjegjes per rrotullimin e brendshem te krahut.
Tendini infraspinatus mbulon nga pjesa e pasme koken e humerusit dhe muskuli infraspinatus eshte pergjegjes per rrotullimin e jashtem te krahut.
Tendini i teres minor mbulon nga pjesa e pasme koken e humerusit nen tendinin e muskulit infraspinatus. Muskuli teres minor eshte pergjegjes per rrotullimin e jashtem te krahut kur ky i fundit eshte i ngritur lart.
Ne pjesen e perparme te artikulacionit te supit verehen 2 pozicionime anatomike ne kocken e shpatulles, qe u perkasin 2 pjeseve tendinove (long and short head) te muskulit biceps te krahut.
Ne pikat ku tendinet qe perbejne struktura dinamike, kalojne afer siperfaqjeve kockore qe perbejne struktura statike, gjenden disa qeska membranoze te ashtiquajtura bursa. Roli i bursave eshte qe te lubrifikojne dhe te lehtesojne levizjen e tendineve me ferkim minimal. Vihen re disa bursa, por me e madhja dhe me e rendesishmja eshte bursa subakromiale. Nese kjo burse traumatizohet ose irritohet atehere behet shkok per ferkimin e tendineve ne pjesen e poshtme te kockes akromiale me rezultat disa here ne shfaqjen dhimbjes se krahut.
Artikulacioni i supit pershkohet nga nje rrjet i dendur enesh gjaku dhe nervash. Njohja e ketyre strukturave anatomike eshte e nje rendesie te vecante per te kuptuar patologji te ndryshme te ketij artikulacioni shume komplex si dhe per te shmangur demtimin e tyre gjate kryerjes se teknikave operatore te hapura ose artroskopike.
Inervimi me i rendesishem kryhet nga:
- Nervi Axilar i cili inervon muskulin deltoid qe perben muskulin me te madh te artikulacionit
- Nervi supraskapular qe inervon muskulin supraspinatus dhe infraspinatus
- Nervi muskulokutan qe inervon muskulin biceps dhe brachialis
- Nerci accesor qe inervon muskulin trapezius.
Simptomat e Problemeve të Supit
- Dhimbje në sup, sidomos gjatë lëvizjeve ose natën.
- Dobësi muskulore dhe vështirësi në ngritjen e krahut.
- Ndjesi të klikimeve ose kërcitjeve gjatë lëvizjes.
- Ënjtje dhe inflamacion.
- Humbje e funksionit të krahut për shkak të dëmtimeve të tendinave ose ligamenteve.
Trajtimi i Problemeve të Supit
1. PRP (Plasma & Stem Cell)
Inflamacionet e bursës subakromiale për të reduktuar dhimbjen dhe inflamacionin.
Dëmtimet e lehta të ligamentit glenohumeral për të përshpejtuar shërimin.
2. Artroskopia
Ruptura e rotator cuff – për riparimin e tendinave të dëmtuara.
Impingement subakromial – për dekompresimin e hapësirës subakromiale dhe ruajtjen e ligamentit coraco-acromial.
Instabiliteti i artikulacionit glenohumeral – për të riparuar dëmtimet e ligamenteve glenohumerale.
3. Endoprotezimi (Zëvendësimi i artikulacionit)
Artrozë e avancuar e artikulacionit glenohumeral që nuk reagon ndaj trajtimeve konservative.
Dëmtim i pakorrigjueshëm i rotator cuff me humbje funksionale të krahut.
4. Injeksione & Fiksime
Injeksione me kortikosteroide për inflamacion të rëndë të bursës subakromiale ose tendinite të rënduar.
Fiksime me ortoza pas traumave të rënda ose pas ndërhyrjeve kirurgjikale për stabilizimin e artikulacionit.